Wat is voedselallergie?
Een allergie is een abnormale reactie van ons afweersysteem op eiwitten uit de omgeving. Dit kunnen bijvoorbeeld stoffen uit de lucht zijn (pollen) of het kunnen eiwitten uit de voeding zijn enz.. De eiwitten die een reactie veroorzaken, noemen we allergenen. Het lichaam reageert hierop met het aanmaken van antistoffen. Het zijn deze antistoffen die uiteindelijk bij de volgende keren dat je met de allergenen in contact komt, de ziekteverschijnselen gaan veroorzaken.
De symptomen van een voedingsallergie kunnen zeer uiteenlopend zijn. Maag-darmverschijnselen (braken, diarree, verstopping of misselijkheid) en huidreacties (jeuk, eczeem, vochtophopingen rond mond en ogen) en combinaties hiervan komen het meest voor. Er kunnen ook luchtwegproblemen (piepende ademhaling, kortademigheid, jeukende en lopende neus of ogen), groeiachterstand of zelfs zeer ernstige levensbedreigende reacties (anafylachtische shock) optreden.
Voedselallergie komt het meest voor tijdens de eerste levensjaren. Bepaalde allergieën (zoals voor koemelk, ei, soja en tarwe) kunnen spontaan verdwijnen naarmate een kind volwassen wordt, andere allergieën (zoals voor pinda's, noten of vis) blijven het hele leven bestaan. Bij volwassenen komt voedselallergie het meest voor tussen de twintig en veertig jaar, maar bijna nooit boven zestig jaar. De meest voorkomende voedselallergieën bij volwassenen zijn deze die in associatie met een inhalatieallergie ontstaan. Ze worden daarom 'secundaire voedselallergieën' (kruisallergieën) genoemd. Bepaalde allergenen van pollen, huisstofmijten en andere inhalatieallergenen hebben een gelijkaardige structuur als bepaalde allergenen in sommige voedingsmiddelen. Als u antistoffen tegen de inhalatieallergenen in uw lichaam heeft, zullen deze antistoffen ook tegen bepaalde voedingsmiddelen reageren. Je reageert dus allergisch op die bepaalde voedingsmiddelen. Een voorbeeld hiervan zijn de berken-gekoppelde voedselallergieën. Deze veroorzaken meestal jeuk en zwelling in de mond-en keelholte bij het eten van rauwe pit- en steenvruchten (appel, peer, perzik, abrikoos, kers, kriek, pruim), allerlei noten (vooral hazelnoot en amandel), kiwi, rauwe wortel, selder en aardappel. De opgewarmde of anders bewerkte producten geven zelden problemen.
De belangrijkste stoffen die een voedselallergie kunnen veroorzaken zijn melkproducten, eieren, sojaproteïnen, schaaldieren, vis, noten, vruchten en verschillende graansoorten. Het is vaak niet gemakkelijk te achterhalen waar je precies allergisch voor bent. Toch is een vroege opsporing belangrijk om zo snel mogelijk die voedingsmiddelen te mijden.
Bij baby's komt koemelkallergie het meest voor. Normaal gesproken wordt al het voedsel tijdens de vertering in de darmen in zeer kleine stukjes gesplitst. Daarna worden deze stukjes als het ware door de darm gezeefd en in het bloed opgenomen. Alleen zeer kleine voedseldeeltjes kunnen de darmwand passeren. Bij een baby is de darm echter nog niet helemaal volgroeid. Hierdoor kunnen dan ook grotere, niet volledig verteerde eiwitten door de darmwand passeren en in het bloed terechtkomen. Bij de meeste kinderen kan dit geen kwaad. Bij kinderen met een allergische aanleg ziet het lichaam deze eiwitten als "indringers". Hierdoor treedt het afweersysteem in werking, zoals dat gebeurt zodra ziekmakende bacteriën en virussen in het bloed komen. We maken afweerstoffen tegen die koemelkeiwitten aan en deze reactie (=een allergische reactie) veroorzaakt de ziekteverschijnselen.
Coeliakie of glutenallergie is ook een voedselallergie. Gluten komen voor in granen zoals tarwe, spelt, kamut, haver, rogge en gerst. Het volgen van een glutenvrij dieet bij deze vorm van allergie is levensbelangrijk.
De aanpak van voedingsallergie bestaat in het vermijden van het voedingsmiddel en zijn afgeleiden. Dit is niet altijd gemakkelijk omdat er heel wat voedselallergenen in andere voedingsmiddelen als verborgen ingrediënten aanwezig kunnen zijn. In Europa is het wettelijk verplicht om de aanwezigheid van de belangrijkste voedselallergenen op de verpakking te vermelden. Dit geldt voor glutenbevattende granen (tarwe, rogge, gerst, haver, spelt en kamut), schaaldieren, eieren, vis, aardnoten (pinda's), soja, melk, schaalvruchten (amandelen, hazelnoten, walnoten, cashewnoten, pecannoten, paranoten, pistachenoten en macadamianoten), selderij, mosterd en sesamzaad.
Bij personen die een voedselintolerantie of pseudo-allergie op voedingsmiddelen hebben, ontstaan de klachten ook na inname van voeding. In tegenstelling tot een voedingsallergie is ons afweersysteem niet betrokken bij een voedselintolerantie. Vaak gaat het om producten, die in minimale hoeveelheden wel verdragen kunnen worden. Na verloop van tijd kunnen 'gewone' hoeveelheden ongewenste reacties teweeg brengen. Een typisch voorbeeld is 'jeuk' na het eten van aardbeien. Eén enkele aardbei geeft geen problemen. Bewaarmiddelen en kleurstoffen geven ook vaak aanleiding tot voedselintolerantie.
Lees meer
Lees minder
Wat kan ik er zelf aan doen?
Als je weet waar je allergisch voor bent, is het volgen van een strikt dieet noodzakelijk. Het is echter vaak niet zo simpel te achterhalen waar je precies allergisch voor bent.
- Een voedingsdagboek bijhouden. Dit helpt je uit te zoeken waar je allergisch voor bent.
- Het volgen van een beperkend dieet wordt vaak als streng ervaren. Je kan je laten begeleiden door een diëtist om je voeding zo gezond en gevarieerd mogelijk te houden.
- Lees goed de etiketten van voedingsmiddelen. Vraag uitleg over de gerechten als je uit eten gaat.
- Het geven van borstvoeding gedurende de eerste vier tot zes maanden wordt aanbevolen. In borstvoeding zitten stoffen die een beschermende werking hebben. Bij een koemelkallergie zal de moeder een koemelkvrij dieet volgen. Indien borstvoeding niet mogelijk is of wenselijk is, wordt een hypoallergene voeding aanbevolen. Het moment van het starten met bijvoeding kan ook uitgesteld worden.
- Probeer het "besmetten" van voeding door knoeien, spatten, kruimelen, vieze handen of bestek en servies te vermijden. Anders kan je per ongeluk de allergenen binnenkrijgen waar je op reageert.
Lees meer
Lees minder
Wat vertel ik mijn apotheker?
Vertel je klachten en vraag raad.
Lees meer
Lees minder
Wat kan mijn apotheker voor mij doen?
Als met het volgen van een dieet niet alle klachten voorkomen kunnen worden, zijn er verschillende geneesmiddelen die de klachten kunnen verminderen.
Antihistaminica of anti-allergische middelen verlichten de symptomen door de vrijgave van histamine, een chemische stof die verantwoordelijk is voor de allergische reactie, te blokkeren. De antihistaminica (bvb cetirizine, loratadine) bestaan o.a. in tabletten die bij voorkeur 's avonds worden ingenomen. Bepaalde soorten kunnen namelijk slaperigheid uitlokken. Tabletten worden meestal aanbevolen indien er allergische symptomen ter hoogte van verschillende organen voorkomen (bvb. oog en neus). Er bestaan ook combinaties.
Lees meer
Lees minder
Wanneer dien ik een arts te raadplegen?
In sommige gevallen is het raadzaam je arts te raadplegen.
Lees meer
Lees minder
Voedselallergie
Als je weet waar je allergisch voor bent, is het volgen van een strikt dieet noodzakelijk.
Het volgen van een beperkend dieet wordt vaak als streng ervaren. Je kunt je laten begeleiden door een dietist om je voeding zo gezond en gevarieerd mogelijk te houden.
Het is echter vaak niet zo simpel te achterhalen waar je precies allergisch voor bent.
- Een voedingsdagboek bijhouden helpt je om uit te zoeken waar je allergisch voor bent.
- Lees goed de etiketten van voedingsmiddelen. Vraag uitleg over de gerechten als je uit eten gaat.
Het geven van borstvoeding gedurende de eerste vier tot zes maanden wordt aanbevolen.
In borstvoeding zitten stoffen die een beschermende werking hebben. Bij een koemelkallergie zal de moeder een koemelkvrij dieet volgen. Indien borstvoeding niet mogelijk is of wenselijk is, wordt een hypoallergene voeding aanbevolen. Het moment van het starten met bijvoeding kan ook uitgesteld worden.
Probeer het "besmetten" van voeding door knoeien, spatten, kruimelen, vieze handen of bestek en servies te vermijden. Anders kun je per ongeluk de allergenen binnenkrijgen waar je op reageert.
In sommige gevallen is het raadzaam een arts te raadplegen.
Lees minder
Lees meer