Wat is autisme?
Autisme is de verzamelnaam voor een groep aandoeningen die gekenmerkt worden door een stoornis in de werking van de hersenen. Bepaalde informatie wordt in de hersenen niet goed verwerkt. De oorzaak is nog niet bekend. Het autistisch beeld is het duidelijkst herkenbaar tussen het derde en zesde levensjaar.
Mensen met autisme hebben in de eerste plaats moeilijkheden met sociale contacten. Om die reden wordt er ook wel eens gesproken over een contactstoornis. Ze hebben het moeilijk met het begrijpen van wat de ander wil, maar ook met het begrijpen van wat van hen verwacht wordt. Dit kunnen eenvoudige opdrachten of wensen zijn, maar ook meer subtiele wensen of verwachtingen. Iemand met autisme maakt dan ook een sociaal onhandige indruk. Autisme betekent trouwens niet altijd dat contact met anderen wordt vermeden of afgewezen. Vaak hebben ze een sterke nood aan contact, ze weten echter niet dit in de juiste vorm te gieten of te doseren. In de tweede plaats is bij mensen met autisme sprake van moeilijkheden op het gebied van communicatie. De taalontwikkeling is meestal vertraagd, anderen praten juist heel veel, maar vallen op door hun woordkeuze, intonatie en herhalingen. Het lukt de meesten niet hun gevoelens onder woorden te brengen. In de derde plaats hebben veel mensen met autisme moeite met het aanvaarden van veranderingen. Zij vertonen repetitief gedrag en hebben meestal eenzijdige interesses. Ook hebben zij een beperkt voorstellingsvermogen en kunnen meestal geen onderscheid maken tussen fantasie en werkelijkheid.
Autisme gaat ook meestal samen met motorische onhandigheid en onlogische angsten. Soms wordt dit verkeerd ingeschat door artsen en hulpverleners "je kind is enkel angstig, zeker niet autistisch" Sommigen van hen beschikken ook over een fantastisch geheugen en slagen er hierdoor in hun handicap te verbergen voor anderen. Het stellen van een diagnose is zeker geen eenvoudige zaak, maar wel heel belangrijk. Hoewel autisme nog steeds ongeneeslijk is en de diagnose dus met grote zorg moet worden gesteld, verlangen de meeste ouders zekerheid voor wat betreft de problematiek van hun kind. Het laat hen toe aan het verwerkingsproces te beginnen en geeft hen een beter inzicht in de noden van dit kind.
Lees meer
Lees minder
Wat kan ik er zelf aan doen?
Tips voor ouders van kinderen met autisme:
- Probeer je er allereerst van te doordringen dat alles wat gebeurt en hoe zo'n kind reageert hen ook maar overkomt. Ze doen anderen niets aan. Zelf hebben ze er het meeste last van. Voor hen is de wereld vreemd, ondoorgrondelijk en beangstigend. Ze zijn niet eigenwijs, koppig of ongehoorzaam. Boos worden helpt niets, behalve dat je je eigen frustratie afreageert.
- Deze kinderen hebben een veilige basis nodig om te kunnen leren wat voor gedrag van hen wordt verwacht. Blijf dus altijd rustig. Leg uit wat je wil dat ze doen, en wel heel letterlijk. Termen als ''straks'', of ''nog even'' zegt ze niets.
- Start op tijd een time-out als het even niet gaat. Zowel voor jou als het kind is het belangrijk steeds vanuit een 'rustig vaarwater' te handelen en te communiceren. Soms helpt het door het kind even apart te zetten tot er een handelbaar moment ontstaat.
- Straffen is moeilijk en helpt meestal niet, belonen is veel effectiever, en een beloning ontzeggen is beter dan een 'agressieve straf' toewijzen. En leg altijd duidelijk/helder uit waarom je een beloning wel of niet geeft.
- Het werken met 'prestatielijstjes' waarop positieve acties worden bijgehouden kan heel stimulerend werken. 'Voor iedere keer dat je kind netjes iets vraagt in plaats van te gillen en schreeuwen krijg het een stempeltje, en als dit kaartje vol is verdien het kind een....' Maak die kaartjes niet te groot en laat het kind vooraf meedenken wat de beloning is.
- Sommige dingen hebben ze snel door, anderen dingen leren ze nooit. Soms leren ze iets en zijn het de volgende dag weer kwijt. Dat is per kind en situatie verschillend. Leg je verwachtingen dus niet te hoog. Heb geduld en blijf herhalen. Laat het kind ook zelf herhalen wat je het wil leren.
- Blijf kritisch op hoe je zelf handelt in moeilijke situaties. Je bent de volwassene. Door je eigen gedrag te veranderen bereik je veel. Deze kinderen zijn veel gebaat bij een duidelijk en helder voorbeeld.
- Luister naar je kind. Als ze niet willen eten is daar een reden voor. Als de lamp aan moet blijven is daar een reden voor. Als ze krijsen is daar een reden voor. Als je goed luistert en kijkt kom je er gauw genoeg achter wat de reden is. Een kind voelt het of je luistert en het serieus neemt of niet. Als kinderen zich niet serieus genomen voelen, voelen ze dat je niet het beste met hen voor hebt en dat maakt alles alleen beangstigender.
- Waar je ook heengaat en wat je ook doet, maak alles voorspelbaar. Autistische kinderen houden niet van onverwachte dingen. Je kan steeds vertellen van tevoren wat er gaat gebeuren en wat er van ze wordt verwacht, je kan ook plaatjes ophangen. De eerste maanden is dit misschien vermoeiend, maar het wordt een gewoonte en levert ook veel energie op.
- Sluit aan bij hun interesses. Of ze nu van auto's, treinen, vlaggen houden, praat daar over en je krijgt een soort van contact.
- Als je deze kinderen iets wil vertellen of uitleggen, houd je boodschap dan kort en ondubbelzinnig. Metaforen gebruiken is heel moeilijk. En hoe meer je vertelt, hoe meer ze in hun hoofd 'vol' raken.
- Leg duidelijke grenzen. Maar dit geldt eigenlijk voor alle kinderen! Maar geef ook duidelijke complimenten als iets goed gaat. Kinderen willen hun opvoeders graag een plezier doen en blij maken.
- Zorg voor voldoende tijd voor jezelf en je partner. Neem tijd voor ontspanning.
Lees meer
Lees minder