Wat is een COPD?
COPD, of chronisch obstructief longlijden, is een verzamelnaam voor twee aandoeningen: chronische bronchitis en longemfyseem. De aandoeningen kunnen apart of samen voorkomen.
Bij chronische bronchitis zijn de luchtwegen aanhoudend ontstoken. Hierdoor wordt er veel slijm aangemaakt en raken de luchtwegen vernauwd.
Bij longemfyseem zijn de longblaasjes beschadigd en vergroot. Hierdoor kunnen ze minder zuurstof aan het bloed afgeven en ontstaat er benauwdheid.
De belangrijkste klachten zijn:
- hoesten, slijm opgeven;
- benauwdheid;
- brommende en piepende ademhaling;
- prikkelbare luchtwegen;
- kortademigheid;
- vermoeidheid;
- gewichtverlies.
Klachten kunnen erger worden onder bepaalde omstandigheden zoals bij verkoudheid of griep, prikkelende lucht of bij inspanning. Meestal ontstaan klachten pas rond de leeftijd van veertig jaar of later en worden ze in de loop van de jaren langzaam erger.
COPD is een ongeneeslijke aandoening, de aangerichte schade is onomkeerbaar. Met een aantal maatregelen kan de achteruitgang wel geremd worden.
De belangrijkste maatregelen zijn:
- een volledige rookstop;
- voldoende lichaamsbeweging;
- gezonde voeding.
Verder kunnen klachten onder controle gehouden worden met geneesmiddelen.
COPD wordt vaak verward met astma, omdat het beide chronische luchtwegaandoeningen zijn.
Toch zijn er grote verschillen.
Astma kan op alle leeftijden voorkomen, terwijl COPD enkel bij mensen rond de veertig jaar en ouder voorkomt. Bij astma spelen allergieën een belangrijke rol, COPD hangt niet samen met allergie. De klachten bij COPD worden geleidelijk erger en zijn onomkeerbaar. Astma gaat vaak gepaard met aanvallen, de klachten zijn tijdelijk en de luchtwegen herstellen zich weer.
Lees meer
Lees minder
Wat zijn de oorzaken?
De belangrijkste oorzaak van COPD is jarenlang roken.
Ongeveer 90 procent van de patiënten met COPD heeft ooit gerookt. Hoe langer en hoe meer men gerookt heeft, hoe groter het risico op de aandoening. Maar er speelt meer mee, want niet alle rokers krijgen COPD. Ongeveer vijftien procent van de rokers krijgt COPD. Waarschijnlijk speelt een aangeboren aanleg voor de aandoening mee.
Bij een kleine groep van de patiënten is langdurige blootstelling aan kleine stofdeeltjes of giftige stoffen de oorzaak van COPD.
In zeldzame gevallen heeft COPD een duidelijke erfelijke oorzaak. Bij deze patiënten wordt het eiwit Alpha1-antitrypsine onvoldoende aangemaakt, dat nodig is om de longen te beschermen. Ook bij deze groep speelt roken vaak een rol, maar dat hoeft niet.
Lees meer
Lees minder
Wanneer ga ik best naar de huisarts?
Omdat klachten vaak langzaam erger worden, kan het enige tijd duren vooraleer een arts wordt geraadpleegd.
Met een snelle en goede behandeling kunnen klachten en longschade beperkt worden. Indien je klachten hebt die kunnen wijzen op COPD, spreek hier dan over met je arts.
Indien de diagnose van COPD reeds gesteld werd is het belangrijk je arts te contacteren in volgende situaties:
- klachten nemen toe;
- geneesmiddelen werken onvoldoende;
- geneesmiddelen zijn vaker nodig dan werd voorgeschreven;
- gewichtverlies.
Lees meer
Lees minder
Onderzoeken
Spirometrie
De beste methode voor het stellen van de diagnose van COPD is een longfunctietest of spirometrie. Voor dit onderzoek wordt een spirometer gebruikt. Dit is een toestel met een rubberen opzetstuk, waarin men diep moet ademen. Aan de hand van verschillende metingen wordt er een waarde bekomen die vergeleken wordt met de gemiddelde waarde van iemand van hetzelfde ras, lengte, gewicht en leeftijd. Deze waarde geeft een aanwijzing voor de ernst van COPD. De aandoening wordt onderverdeeld in vier stadia: van licht tot zeer ernstig. Artsen drukken deze stadia uit in GOLD 1 tot en met 4.
Reversibiliteitsonderzoek
Via reversibiliteitsonderzoek kan de arts een beter onderscheid maken tussen astma en COPD. Het onderzoek verloopt hetzelfde als een spirometrie. Bij een reversibiliteitsonderzoek wordt de longfunctie gemeten voor en ongeveer een half uur nadat u een product hebt ingeademd dat de luchtwegen verwijdt.
Lees meer
Lees minder
COPD
- Als je rookt en COPD hebt, is stoppen met roken, het enige dat de verdere ontwikkeling van de ziekte kan vertragen. Vermindering van het aantal sigaretten heeft er weinig of geen effect op.
- Zorg dat je omgeving zoveel mogelijk vrij is van rook, vervuiling, stof, vocht en koude.
- Bewegen is heel belangrijk voor mensen met COPD. Bijvoorbeeld een halfuur per dag wandelen, fietsen of zwemmen. Als jeeeee van de inspanning kortademig wordt, moet dat je niet tegenhouden voorzichtig te blijven oefenen. Je conditie zal altijd verbeteren.
- Laat je vaccineren tegen het griepvirus. Zo vermijd je dat dit virus ernstige verwikkelingen kan teweegbrengen.
- Bij de behandeling van COPD worden vaak geneesmiddelen door inademing ingenomen. Dit gebeurt met een inhalator. Het geneesmiddel komt dan direct op de plaats waar het zijn werk moet doen, namelijk in de longen. Dit heeft als voordeel dat er minder bijwerkingen voorkomen, dat een kleinere hoeveelheid geneesmiddel kan gebruikt worden en dat het zeer snel werkt. Correct inademen van de medicatie is zeer belangrijk, het gebruik van een inhalator lijkt eenvoudiger dan het is. Er bestaan immers verschillende inhalatiesystemen zoals puff- en poedersystemen. Als een inhalator verkeerd gebruikt wordt, komt het grootste gedeelte van het geneesmiddel in de mond en keel terecht, en niet in de longen. Als je meerdere inhalators moet gebruiken, kan de volgorde van inhalatie van belang zijn (bijv. eerst een bronchodilatator of luchtwegverwijder, daarna een corticosteroïd). Ook is het voor sommige inhalators belangrijk om de mond na gebruik te spoelen en het spoelwater uit te spuwen. Vraag dus steeds raad aan je apotheker hoe je deze apparaatjes correct gebruikt.
Meer informatie kun je vinden op de website van de astma en allergiekoepel op www.astma-en-allergiekoepel.be. Voor vragen over oorzaken, gevolgen, preventieve maatregelen en nog veel meer i.v.m. astma, COPD en allergie kan u steeds terecht op hun gratis hulplijn 0800 84 321 .
Lees minder
Lees meer