Wat is een psychose?
Een psychose of psychotisch syndroom is een psychiatrisch toestandsbeeld waarbij de patiënt het normale contact met de werkelijkheid, zoals deze door zijn omgeving ervaren wordt, geheel of gedeeltelijk kwijt is. Een psychose kan bestaan uit wanen, hallucinaties, een vreemde manier van praten en chaotisch, rusteloos gedrag. De kenmerken van een psychose worden beschreven als ‘positieve’ symptomen omdat er sprake is van ervaringen die er eerst niet waren, maar erbij gekomen zijn.
Wanen: overtuigingen die niet kloppen met de werkelijkheid. Deze kunnen herkenbaar zijn maar ook bizar. We spreken afhankelijk van de inhoud over betrekkingswanen (mensen betrekken alles op zichzelf), paranoïde wanen (grote achterdocht) of identiteitswanen (denken dat ze iemand anders zijn)
Hallucinaties: mensen zien, horen, ruiken, proeven en voelen dingen die er niet zijn. Dit kunnen stemmen zijn, maar ook gekleurde patronen, het gevoel van wormen in de buik, enz…
Ontregelde spraak: mensen met een psychose praten onsamenhangend, hakkelen of stotteren, gebruiken vreemde woorden of stopwoordjes, praten heel deftig of met een vreemd accent.
Ontregeld gedrag: mensen met een psychose zijn chaotisch, doelloos en inefficiënt. Ze kunnen erg rusteloos zijn of vreemde bewegingen maken. Soms gedragen ze zich erg ongepast, bijvoorbeeld door luidkeels te lachen bij een begrafenis.
Psychoses komen onder andere vaak voor bij schizofrenie en depressie.
Lees meer
Lees minder
Welke zijn de oorzaken?
Bij een psychose gaat het om een verstoring in de werking van de hersenen. Uit onderzoek blijkt dat genetische gevoeligheden en omgevingsfactoren een rol spelen in het wel of niet krijgen van een psychose. Een genetische aanleg komt pas tot uiting door bepaalde omgevingsfactoren, bijvoorbeeld:
- bepaald medicijngebruik
- drugsgebruik
- trauma’s op jongere leeftijd, zoals seksueel misbruik, mishandeling, pesten...
Ook het hebben van een medische aandoening kan soms door zijn effect op de hersenen leiden tot een psychose, zoals een hersentumor of epilepsie.
Lees meer
Lees minder
Wat kan ik er zelf aan doen?
- Gebruik geen middelen die een psychose kunnen uitlokken, zoals drugs.
- Probeer medijngebruik die psychoses kunnen uitlokken tot een minimum te beperken.
- Zorg voor regelmaat in je leven.
- Vermijd plaatsen met veel spanning.
- Zoek een manier om met stress en spanning om te gaan.
- Probeer te achterhalen wat bij jou een psychose kan uitlokken.
- Zoek lotgenoten en/of mensen die je vertrouwt om erover te praten.
- Ga zo nodig langs bij een professioneel hulpverlener, zoals een arts of psycholoog.
Lees meer
Lees minder
Wanneer ga ik best naar de huisarts?
Raadpleeg een arts als je bang bent dat je zelf met een psychose te maken gaat krijgen of als je vermoedt dat je een psychose hebt gehad. Ook als je je niet goed voelt in je vel of je voelt je anders dan dat je je normaal voelt, kun je best een arts raadplegen om je zorgen te bespreken.
Lees meer
Lees minder