Wat is de ziekte van Bechterew?
De ziekte van Bechterew is een vorm van reuma. De aandoening gaat gepaard met ontstekingen in de gewrichten, vooral in de rug (wervelkolom) en het bekken. Door de ontstekingen worden de gewrichten aangetast. Er wordt littekenweefsel gevormd dat uiteindelijk in bot kan worden omgezet. Op deze manier verstijven of ‘verbenen’ de gewrichten.
Pijn en stijfheid in de onderrug is vaak het eerste teken van de ziekte van Bechterew. Klachten kunnen zich uitbreiden naar de heupen, rugwervels, nekwervels, schouders, borstbeen en andere gewrichten. Pijn en stijfheid treden vooral op na een langere rustperiode, bijvoorbeeld na lang zitten of ’s morgens bij het opstaan. Klachten verminderen bij beweging. Daarnaast hebben veel patiënten last van vermoeidheid. Soms zijn er ook oogontstekingen. Het oog is dan rood en pijnlijk en het zicht vermindert. Een oogontsteking moet steeds onmiddellijk behandeld worden om ernstige schade te voorkomen.
De ziekte van Bechterew kent een wisselend verloop. Periodes met veel klachten (actieve ontstekingen) worden afgewisseld met rustige perioden.
Bij ernstige vormen van de ziekte, groeien de gewrichten van de hele wervelkolom aan elkaar vast. De rug verandert in een rechte ‘stok’ die niet meer beweeglijk is. Artsen noemen dit een bamboo spine. Sommige patiënten nemen door de stijfheid een gebogen houding aan en krijgen zo juist een kromme rug.
De eerste symptomen treden vaak op tussen de 15 en 30 jaar oud. Mannen worden vaker getroffen dan vrouwen. Het verloop van de aandoening is bij mannen ook vaak erger dan bij vrouwen.
Patiënten met de ziekte van Bechterew hebben een grotere kans op het krijgen van een aantal andere aandoeningen, zoals:
De ziekte van Bechterew is niet te genezen. Met medicatie kunnen de ontstekingen wel geremd worden en kan de pijn verlicht worden. Beweging is ook een belangrijk aandachtspunt binnen de behandeling. De gewrichten worden zo minder snel stijf en de klachten verlichten.
Lees meer
Lees minder
Welke zijn de oorzaken?
De ziekte van Bechterew is een auto-immuunziekte. Hierbij valt het afweersysteem niet alleen indringers als bacteriën en virussen aan, het keert zich ook tegen het eigen lichaam. Dit veroorzaakt ontstekingen. De precieze oorzaak is niet gekend. Mensen met een erfelijke aanleg hebben een grotere kans om de ziekte te ontwikkelen.
Lees meer
Lees minder
Wat kan ik er zelf aan doen?
- Het is belangrijk dat je veel beweegt. Beweeg minstens een half uur per dag aan een matige intensiteit. Denk aan activiteiten als wandelen met je hond, boodschappen doen met de fiets, de trap nemen in plaats van de lift,… .
- Een kinesist kan een persoonlijk oefenprogramma voor je opstellen om je gewrichten soepel te houden en je spieren te versterken.
- Warmte kan een gunstig effect hebben op je klachten. Neem bijvoorbeeld een warm bad of een warme douche.
- Houd je lichaamsgewicht onder controle.
- Zorg voor een gezonde en gevarieerde voeding.
Lees meer
Lees minder
Wanneer ga ik best naar de huisarts?
Raadpleeg een arts bij klachten zoals rugpijn, stijfheid en vermoeidheid. Deze symptomen kunnen wijzen op de ziekte van Bechterew. De arts zal je eventueel doorverwijzen naar een reumatoloog.
Heb je de ziekte van Bechterew, contacteer dan onmiddellijk je arts bij een oogontsteking. Je herkent een ontsteking aan volgende symptomen:
- Rood, pijnlijk oog;
- Minder goed zien;
- Vervorming van de pupil;
- Overgevoeligheid voor licht.
Lees meer
Lees minder
Onderzoeken
De diagnose wordt doorgaans gesteld door een reumatoloog. Mogelijke onderzoeken zijn:
Bloedonderzoek
- Ontstekingswaarden bij een actieve ontsteking (CRP waarde).
- Bezinkingssnelheid rode bloedcellen (BSE waarde).
- Aanwezigheid van het eiwit HLA-B27 (90% van de patiënten met Bechterew hebben het HLA-27 gen in het bloed).
Röntgenfoto
Met een CT-scan of MRI-scan wordt een afbeelding gemaakt van de botten en wervels.
Lees meer
Lees minder
Ziekte van Bechterew: bewegen
Algemeen
Als je de ziekte van Bechterew hebt, is het belangrijk dat je veel beweegt. Door te bewegen beperk je de gevolgen van de ziekte.
- Beweging houdt de gewrichten soepel. Zo is dat kans kleiner dat je gewrichten verstijven en uiteindelijk aan elkaar gaan vastgroeien.
- Beweging houdt de spieren sterk en soepel. Hoe sterker de spieren, hoe beter ze je gewrichten beschermen.
- Beweging vergroot de longinhoud. Zo voorkom je dat het borstbeen kan verstijven.
- Beweging houdt je conditie op peil. Als je een goede conditie hebt, ben je minder snel vermoeid en kun je pijn beter verdragen.
- Beweging houdt je botsterkte op peil. Zo kun je voorkomen dat je osteoporose krijgt.
- Beweging is een goede manier om overgewicht tegen te gaan.
Hoeveel bewegen
- Voer dagelijks de oefeningen uit die werden opgesteld door de kinesist.
- Beweeg minstens een half uur per dag aan een matige intensiteit. Je mag dit ook opdelen in 2 x 15 minuten of 3 x 10 minuten. Denk aan activiteiten zoals:
- de hond uitlaten.
- met de fiets naar het werk/winkel.
- in de tuin werken.
- de trap nemen in plaats van de lift, enzovoort.
- Naast een half uurtje bewegen per dag zou je minstens drie keer per week een half uur intensief moeten bewegen of sporten. Denk aan activiteiten zoals stevig wandelen of fietsen, zwemmen, enzovoort.
Aandachtspunten
Welke sport het best bij je past, hangt onder meer af van je persoonlijke voorkeur en conditiepeil.
Er zijn twee algemene regels die gelden voor mensen met de ziekte van Bechterew:
- Vermijd piekbelastingen. Langere tijd rustig bewegen is beter dan steeds kort en intensief bewegen.
- Zorg voor een goede houding.
Let op je grenzen. De vuistregels zijn:
- Als de pijn tijdens de activiteit duidelijk verergert, pas dan de activiteit aan. Als de pijn daarna niet overgaat, stop dan eventueel met de activiteit.
- Als pijn langer dan twee uur na het doen van een activiteit blijft aanhouden, ben je te ver gegaan. Doe het volgende keer rustiger aan.
Welke sporten
Enkele voorbeelden:
Geschikte sporten
Wandelen, zwemmen, fietsen, aquagym, volleybal, badminton, yoga, tai chi,…
Ongeschikte sporten
Squashen, rugby, voetbal, wielrennen, hockey,…
Overleg eventueel met je arts wat al dan niet kan in je situatie.
Ziekte van Bechterew: huishouden
Keuken
- Zorg voor een praktische indeling van de keuken.
- Zorg ervoor dat alle werkvlakken op dezelfde hoogte zijn en goed aansluiten. Zo kun je voorwerpen schuiven en voorkom je onnodig tillen.
- Een hendelkraan is makkelijker te hanteren dan een gewone draaikraan.
- Pak voor je gaat koken alle spullen die je nodig hebt.
- Wissel staand en zittend werken af. Snijd bijvoorbeeld eerst de groenten al zitten aan de keukentafel.
Wassen en schoonmaken
- Als je moeite hebt met bukken kun je schoonmaakmateriaal kopen met een verlengde steel, bijvoorbeeld een stoffer en blik met lange steel.
- Plaats de wasmachine op een verhoging van ongeveer dertig centimeter, zodat je minder moet bukken. Je kunt de was ook zittend uithalen.
Ziekte van Bechterew: persoonlijke verzorging
Wassen, douchen, baden
- Een warme badkamer maakt het wassen en het douchen aangenamer.
- Leg een antislipmat in de douche en/of bad om uitglijden te voorkomen.
- Zorg voor voldoende handgrepen en steunpunten in de badkamer.
- Voorzie een thermostaatkraan zodat je de temperatuur van het water niet steeds moet regelen.
- Leg zoveel mogelijk benodigdheden binnen handbereik.
- Als je je schouders moeilijk kunt bewegen, kan een badborstel met verlengde steel handig zijn.
- Er bestaan voetenwassers voor het wassen en drogen van voeten en tenen.
- Voor het kammen van je haren kan een verlengde haarkam handig zijn.
Voetverzorging
- Spoel na het wassen je voeten steeds goed af. Droog ze vervolgens goed af, vooral tussen de tenen en bij de nagelriemen.
- Zorg voor een constante temperatuur bij een voetbad (ongeveer 37°C). Neem geen wisselbaden met warm en koud water, deze kunnen ontstekingen verergeren. Blijf niet langer dan vijf minuten in het water. Bij langer baden wordt de huid van de voeten week en kwetsbaar voor wondjes.
- Knip nagels recht af en knip ze niet te kort.
- Verwijder regelmatig overmatig eelt met een puimsteen of vijl. Ga er niet aan prutsen.
- Ga niet prutsen aan een likdoorn, laat deze verwijderen door een pedicure. Gebruik geen likdoornpleisters of likdoornzalf, want deze kunnen wondjes veroorzaken.
- Draag geen knellende kousen en sokken. Deze belemmeren de bloedsomloop.
- Laat je voeten regelmatig verzorgen door een pedicure.
Schoenen
- Een schoen met veters sluit het beste om de voeten heen en geeft het meeste steun. Wanneer veters moeilijk zijn, kies dan voor een schoen die hoog op de wreef sluit met klittenband of een gesp.
- Let erop dat de neus van de schoen voldoende breed en hoog is, zodat je tenen niet knel komen te zitten.
- Gebruik eventueel een verlengde schoenlepel.
- Kies voor schoenen met een stevige hiel zodat de enkels voldoende steun krijgen. De hak is bij voorkeur niet hoger dan twee tot drie centimeter.
- Zorg ervoor dat de schoenzool goed op de voetzool aansluit. Gebruik eventueel een (op maat gemaakt) inlegzooltje.
- Koop schoenen op het einde van de dag, omdat de voeten dan vaak wat gezwollen zijn. Let erop dat de schoenen in de winkel al goed zitten.
- Wanneer je geen goed passende schoenen vindt, kan een orthopedisch schoenmaker speciale schoenen op maat maken. Vraag meer advies aan je behandelend arts.
Aan- en uitkleden
- Zittend aankleden is vaak minder vermoeiend.
- Er bestaan aankleedstokken om bijvoorbeeld een bh-bandje of sokken naar beneden te duwen of een broek aan de lusjes omhoog te trekken.
- Kies voor ruimvallende kledij in een rekbare stof die je gemakkelijk kunt aantrekken.
- Kleed u warm genoeg aan. Kou kan er voor zorgen dat je meer last hebt van klachten.
Ziekte van Bechterew: slapen
- Een goed bed ondersteunt al je gewrichten. Of een bed geschikt is hangt af van de matras en de bedbodem. Laat je adviseren door een ergotherapeut of vraag meer informatie in een beddenspeciaalzaak.
- Met een elektrisch verstelbare bedbodem kun je makkelijker overeind komen.
- Als je ’s morgen last hebt van je nek of schouders, heeft misschien een slecht kussen. Een goed kussen is niet te dik en ondersteunt de nek op een zodanige manier dat de nekwervels in het verlengde van de rugwervels liggen.
- Gebruik geen te dik kussen of te veel kussens. Zo druk of duw je je nek in een verkeerde stand.
- Warmte ontspant te spieren. Misschien kan een elektrisch deken aangenaam zijn voor je.
- Zorg dat je het warm genoeg hebt. Wanneer het in de loop van de nacht kouder wordt, kun je daar wakker van worden.
- Verhoog eventueel je bed om makkelijker in en uit bed te komen.
- Opstaan gaat makkelijker als je eerst op je zij draait.
Ziekte van Bechterew: verplaatsen
Loophulpmiddelen
- Verwijder zoveel mogelijk obstakels in huis, zoals losliggende vloerkleden, elektriciteitskabels,… .
- Een stok kan al heel handig zijn bij het lopen. Wanneer een stok niet voldoende is zijn er geschikte loophulpmiddelen verkrijgbaar zoals een looprekje of rollator.
- Een trap met twee leuningen vergemakkelijkt het naar boven en naar beneden lopen.
- Plaats eventueel een extra handgreep boven en onderaan de trap.
Fietsen
- Een rechte zithouding op de fiets is belangrijk. Een racefiets of mountainbike is niet geschikt omdat je dan voorover zit.
- Een lage opstap zorgt ervoor dat je je been minder hoog moet heffen bij het op- en af stappen.
- Plaats eventueel spiegels op het stuur als omkijken moeilijk is.
Auto
- In een geschikte auto kun je makkelijk in- en uitstappen. De stoel moet voldoende hoog zijn.
- Achteruitrijdsignalering maakt parkeren een stuk makkelijker.
- Plaats eventueel een extra spiegel om je zicht te verbeteren.
Lees minder
Lees meer