Wat is sclerodermie?
Sclerodermie is een reumatische aandoening waarbij het bindweefsel steeds harder en stugger wordt. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen twee vormen van sclerodermie, namelijk lokale en systemische sclerodermie.
Bij lokale sclerodermie zijn enkel de huid en onderliggende weefsels aangetast. Bij systemische sclerodermie zijn ook de inwendige organen aangetast, zoals het maagdarmstelsel, hart, longen en nieren.
Typische symptomen zijn:
- dikke, droge huid;
- gewrichtsklachten (dikke, warme, pijnlijke gewrichten);
- fenomeen van Raynaud;
- vermoeidheid;
- droge ogen, droge mond;
- droge vagina;
- kortademigheid;
- darmklachten.
Wanneer de longen, het hart en de nieren zijn aangetast, gaan deze minder goed werken.
De aandoening treft vooral vrouwen. De eerste symptomen komen doorgaans tussen 30 en 50 jaar tot uiting. In het beginstadium kan het moeilijk zijn om de diagnose te stellen. Symptomen worden pas later zichtbaar.
Sclerodermie is een chronische ziekte, genezing is niet mogelijk. Bij de ene patiënt is er een mild verloop, waarbij de ziekte met lange periodes tot rust kan komen. Bij anderen kent de aandoening een ernstig verloop waarbij er op zeer korte tijd een toename is van bindweefsel in de inwendige organen.
Lees meer
Lees minder
Welke zijn de oorzaken?
Sclerodermie is een auto-immuunziekte. Dit betekent dat het afweersysteem niet enkel bacteriën en virussen aanvalt, maar zich ook tegen het eigen lichaam keert. De precieze oorzaak is niet gekend.
Lees meer
Lees minder
Wat kan ik er zelf aan doen?
- Blijf steeds bewegen. Spieren en gewrichten worden dan sterker en soepeler en de botten steviger. Beweeg steeds binnen je eigen grenzen. Behandeling door een kinesist kan zinvol zijn. Spreek hierover met je behandelend arts.
- Stop met roken. Roken maakt de bloedvaatjes smaller. Door te stoppen met roken kunnen klachten verminderen.
- Houd je gewicht onder controle.
- Er is geen wetenschappelijk bewijst dat voeding een effect heeft op reuma. Het is vooral belangrijk om gezond en evenwichtig te eten.
- Bij slikklachten of darmklachten kan het raadzaam zijn een diëtiste te raadplegen.
- Bescherm jezelf tegen kou, tocht en vochtigheid.
- Wanneer je last hebt van het fenomeen van Raynaud, draag je best ook in het voor- en najaar handschoenen bij het naar buiten gaan.
- Heel wat nuttige hulpmiddelen (speciaal bestek, douchezit,...) zijn verkrijgbaar bij je apotheker. Deze kunnen helpen om zelfstandig te blijven functioneren. Bovendien worden je gewrichten zoveel mogelijk ontlast bij gebruik van deze hulpmiddelen.
- Praat met je omgeving over je aandoening. Durf hulp vragen.
Lees meer
Lees minder
Wanneer ga ik best naar de huisarts?
Raadpleeg je arts bij symptomen die kunnen wijzen op sclerodermie. Deze kan je doorverwijzen naar een reumatoloog. Wanneer tijdens de behandeling nieuwe klachten optreden of klachten verergeren, bespreek je dit best met je behandelend arts.
Lees meer
Lees minder
Sclerodermie
- Blijf steeds bewegen. Spieren en gewrichten worden dan sterker en soepeler en de botten steviger. Beweeg steeds binnen je eigen grenzen. Behandeling door een kinesist kan zinvol zijn. Spreek hierover met je behandelend arts.
- Stop met roken. Roken maakt de bloedvaatjes smaller. Door te stoppen met roken kunnen klachten verminderen.
- Houd je gewicht onder controle.
- Er is geen wetenschappelijk bewijst dat voeding een effect heeft op reuma. Het is vooral belangrijk om gezond en evenwichtig te eten.
- Bij slikklachten of darmklachten kan het raadzaam zijn een diëtiste te raadplegen.
- Bescherm jezelf tegen kou, tocht en vochtigheid.
- Wanneer je last hebt van het fenomeen van Raynaud, draag je best ook in het voor- en najaar handschoenen bij het naar buiten gaan.
- Heel wat nuttige hulpmiddelen (speciaal bestek, douchezit,...) zijn verkrijgbaar bij je apotheker. Deze kunnen helpen om zelfstandig te blijven functioneren. Bovendien worden je gewrichten zoveel mogelijk ontlast bij gebruik van deze hulpmiddelen.
- Praat met uw omgeving over je aandoening. Durf hulp vragen.
Gezonde voeding
Eet gezond. Enkele algemene regels:
- Zorg voor regelmaat:
- Eet op regelmatige tijdstippen;
- Sla geen maaltijden over;
- Neem 3 hoofdmaaltijden en eventueel twee tot drie tussendoortjes.
- Eet gevarieerd.
- Beperk vette en suikerrijke voeding.
- Eet minstens 200g groenten en 2 tot 3 stukken fruit per dag.
- Eet voldoende vezels uit volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, groenten, fruit,… . Vezels hebben een cholesterolverlangend effect.
- Wees matig met zout.
- Drink niet meer dan 2 glazen alcohol per dag.
Hieronder enkele concrete adviezen
Dranken
- Drink 1,5l tot 2l per dag. Bij voorkeur water.
- Vermijd frisdranken. Deze bevatten erg veel suiker. Teveel suiker leidt tot een verhoging van triglyceriden en zo ook tot een te hoge cholesterol.
Granen en zetmeelhoudende producten
- Eet bij voorkeur volle granen zoals in volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, …
- Vermijd croissants, koffiekoeken, rozijnenbrood, sandwiches,…. Deze bevatten veel vetten en suikers en leveren nagenoeg geen voedingsstoffen.
- Gekookte aardappelen hebben de voorkeur.
- Bereid aardappelpuree enkel met melk, gebruik geen boter of eieren.
- Vermijd vette aardappelbereidingen zoals frieten, kroketten, gratin,…
Groenten en fruit
- Groenten en fruit zijn rijk aan vezels. Eet minstens 200g groenten en twee tot drie stukken fruit per dag.
- Diepvriesgroenten zijn even gezond als verse groenten. Vermijd echter diepvriesgroenten bereid in saus.
- Groenten uit blik zijn een gezond en snel alternatief bij tijdsgebrek. Ze bevatten echter erg veel zout. Gebruik met mate.
- Er bestaan veel verschillende soorten groenten en fruit. Variëren is de boodschap!
- Vermijd fruit op siroop. Blikfruit in eigen sap kan wel.
Vlees, vis en eieren
Kies voor mager vlees, zoals
- gevogelte (zonder vel): kip, kalkoen, struisvogel, wilde eend,....
- kalf, rund.
- puur rundsgehakt.
- paard.
- wild (konijn, haas, hert, ree, everzwijn).
- mager varkensvlees (haasje, mignonette, gebraad),
- mager lamsvlees (bout, filet).
- Magere vleeswaren zoals kippenwit, kalkoenham, ontvette ham, rosbief, filet d’anvers, paardenrookvlees, filet de sax, gebraad.
Vermijd vet vlees zoals:
- vet varkensvlees (spieringkotelet, spek, ribbetjes).
- gehakt (gemengd, varken, gevogelte).
- lamsschouder.
- schapenvlees.
- orgaanvlees (lever, zwezerik, tong).
- kant- en klare vleesgerechten.
- gepaneerde vleessoorten.
- vette vleeswaren (salami, boterhamworst, paté, bereide salades).
Vis is rijk aan onverzadigde vetten. Vette vis is rijk aan omega 3 vetzuren, die een gunstig effect hebben op de cholesterol.
- Eet twee tot drie maal per week vis, waarvan minstens één keer vette vis.
- Mager: kabeljauw, schelvis, wijting tong, zeebaars, pladijs, zeewolf,… .
- Vette vis: haring, zalm, sardienen, ansjovis,... .
- Vermijd gefrituurde of gepaneerde vis.
- Schaal- en schelpdieren (garnalen, krab, mosselen,…) bevatten veel cholesterol. Beperk tot één maal per veertien dagen.
Eet niet meer dan twee eidooiers per week. Dit geldt voor alle bereidingen met eieren, dus ook pannenkoeken, gebak, mayonaise,… Je kunt een omelet ook bereiden met één eidooier en twee of drie eiwitten.
Zuivelproducten
- Kies voor magere of halfvolle melk.
- Vermijd producten met volle melk, verse room, vette kaas of yoghurt.
- Kies voor magere of halfvolle yoghurt of platte kaas.
- Vermijd vette kaassoorten (48+). Magere kaassoorten hebben een vetgehalte van maximaal 30+.
- Vermijd kant- en klare desserten op basis van melk (pudding, ijs, mousses,…).
Vetten
Belangrijker dan de totale vetinname is de kwaliteit van vetten.
- Beperk de inname van verzadigd vet en kies voor voedingsmiddelen die rijk zijn aan onverzadigde vetten (plantaardige olie, vette vis, noten, zaden).
- Verkies een plantaardige olie boven boter of margarine. .
- Er zijn speciale margarines met plantensterolen op de markt. Deze hebben mogelijk een gunstig effect bij personen met een hoge cholesterol omdat ze de opname van cholesterol ter hoogte van de darm verlagen. Indien je al cholesterolverlagende medicatie gebruikt, bespreek dan het gebruik van dergelijk margarines eerst met je arts.
- Kies zoveel mogelijk voor gezonde bereidingswijzen zoals stomen, koken, grillen, braden,… .
- Vermijd transvetten (koekjes, fastfood, chips, gebak,…).
- Beperk zoveel mogelijk het gebruik van sauzen.
Tussendoortjes
- Eet maximaal twee tot drie tussendoortjes per dag.
- Kies voor caloriearme tussendoortjes zoals vers fruit, mager zuivelproducten, een droge koek, crackers, rijstwafel,… .
- Gebruik zoetstof in plaats van suiker (bijvoorbeeld aspartaam, stevia, tagatesse,… ).
Alcohol:
Drink maximaal twee glazen alcohol per dag.
Lees minder
Lees meer