Wat is een burn-out?
Er wordt gesproken van een burn-out wanneer iemand op het einde van zijn psychologische krachten is, als gevolg van langdurige stressklachten. Het lichaam is fysiek en emotioneel uitgeput, men is letterlijk opgebrand.
Een burn-out is meestal het eindstadium van een lang proces.
Typische kenmerken zijn:
- lichamelijke en mentale uitputting;
- cynisme (twijfelen over goede bedoeling van anderen);
- depersonalisatie (gevoel van op afstand naar zichzelf te kijken).
We worden voortdurend geconfronteerd met situaties die stress veroorzaken, zowel op het werk als thuis. Stress kan tot op zekere hoogte gezond zijn. Wanneer er niet meer voldaan kan worden aan de eisen die men zichzelf stelt of aan de eisen van de omgeving, wordt stress echter ongezond. De gestelde eisen zijn dan hoger dan wat we aankunnen. In een poging om toch aan de eisen te voldoen, zullen veel mensen blijven doorgaan. Symptomen van stress worden vaak genegeerd. Door langdurige overmatige stress, raakt men overspannen. Het lichaam raakt fysiek en emotioneel uitgeput, dagdagelijkse dingen worden steeds moeilijker. Overspannenheid kan verholpen worden met voldoende rust en het nemen van de tijd om te herstellen. Wanneer zelfs rust niet meer helpt, wordt er gesproken van een burn-out.
Symptomen die op overmatige stress en overbelasting kunnen wijzen zijn:
Psychisch
- moeilijk kunnen concentreren, vergeetachtigheid;
- prikkelbaarheid;
- neerslachtig, piekeren, angst, huilbuien;
- gevoel van falen, onzekerheid;
- nergens geen zin meer in hebben, futloos;
- niet meer tot rust kunnen komen.
Lichamelijk
- hoofdpijn, spierpijn, rugpijn, nekklachten;
- maag- en darmklachten;
- aanhoudende vermoeidheid;
- slaapproblemen;
- verminderde weerstand tegen ziekte;
- hartkloppingen;
- hoge bloeddruk, verhoogde cholesterol.
Gedrag
- contact met anderen vermijden;
- taken uitstellen, verantwoordelijkheden uit de weg gaan;
- steeds meer fouten maken;
- steeds meer roken of veel alcohol of drugs gebruiken;
- nood aan slaap- en kalmeermiddelen.
Lees meer
Lees minder
Welke zijn de oorzaken?
Een burn-out is vaak werk-gerelateerd. Stressfactoren veroorzaken klachten, maar ook persoonlijke eigenschappen spelen een belangrijke rol.
Stressfactoren
- werk;
- dagelijkse files;
- spanningen tussen collega’s;
- druk om te presteren;
- teveel of net te weinig verantwoordelijkheid;
- onduidelijke taken, gebrek aan ervaring of opleiding;
- lastige klanten;
- … .
Thuis
- zorg voor kinderen, zieke ouder;
- echtscheiding;
- financiële problemen;
- overlijden in de familie
- … .
Persoonlijke eigenschappen
De kans op een burn-out is groter bij:
- perfectionisten;
- personen die moeilijk met verandering kunnen omgaan (andere werktijden, andere taken);
- harde werkers met moeilijke thuissituatie (te weinig ontspanning thuis);
- personen die vaak taken uitstellen;
- personen die geen ‘nee’ kunnen zeggen;
- personen die pessimistisch zijn over zichzelf en/of hun omgeving
- personen die geen hulp of steun durven vragen
- …. .
Lees meer
Lees minder
Wat kan ik er zelf aan doen?
Burn-out voorkomen:
- Neem regelmatig tijd voor jezelf.
- Ga iets leuk doen met vrienden.
- Leef gezond:
- Rook niet.
- Eet op regelmatige tijdstippen.
- Zorg voor een gezonde en gevarieerde voeding met veel groenten en fruit. Vermijd suikerrijk en vet voedsel.
- Wees matig met koffie en alcohol.
- Zorg voor voldoende beweging.
- Zorg voor een goede nachtrust:
- Probeer zoveel mogelijk op hetzelfde uur te gaan slapen en sta rond hetzelfde uur op. Een keertje later naar bed gaan of langer uitslapen is geen ramp.
- Ga ontspannen naar bed. Neem een bad, luister wat muziek, lees een boek,… .
- Ga niet sporten vlak voor het slapen gaan.
- Vermijd tv, gsm, tablet,… voor het naar slapen gaan.
- Blijf niet piekeren wanneer je niet kan inslapen. Sta op en doe even iets anders tot je je weer slaperig voelt.
- Zorg voor rust in de slaapkamer. Schakel toestellen die licht geven of geluid maken uit.
- Alcohol doet je sneller inslapen maar heeft een negatieve invloed op de kwaliteit van je slaap. Je slaap zal minder diep zijn en je zal sneller wakker worden.
- Vermijd het gebruik van slaappillen.
- Leer ‘nee’ zeggen tegen anderen. Je kan niet iedereen tevreden stellen.
- Stel realistische eisen aan jezelf en anderen. Verwacht niet dat anderen net zo perfectionistisch zijn als jij. Probeer niet teveel werk voor eigen rekening te nemen. Anderen zullen steeds meer van je verwachten.
- Hou werk en privé gescheiden. Sluit op een bepaald tijdstip je werk af, schakel je telefoon uit en lees geen e-mails meer.
- Blaas op tijd stoom af. Praat met collega’s over belastende gebeurtenissen op het werk. Zij weten vaak waar je het over hebt en kunnen misschien tips geven.
- Voer geen gesprekken over je werk in je vrije tijd.
- Luister naar je lichaam. Negeer lichamelijk klachten of psychische klachten niet en grijp op tijd in. Klachten kunnen een signaal zijn van het lichaam dat je toe bent aan rust.
- Luister naar wat anderen zeggen. Wanneer anderen aangeven dat je het rustiger aan moet doen, zeggen ze dat niet voor niets.
- Wees zuinig met energie. Stel prioriteiten en durf ‘nee’ zeggen. Taken die veel energie vragen maar weinig opleveren kan je beter vermijden.
- Leer je stressfactoren kennen en durf ze aan te pakken, zowel thuis als op het werk.
- Bespreek je gevoelens met je naasten. Geef aan wanneer het voor je teveel is en zoek samen naar oplossingen.
- Zoek nieuwe uitdagingen. Ga op zoek naar een sport of een hobby die je graag zou uitoefenen.
Herstellen van burn-out:
- Erken dat je een probleem hebt en praat over je probleem.
- Probeer te begrijpen hoe je in een burn-out bent terecht gekomen.
- Denk niet dat een burn-out vanzelf zal overgaan.
- Schakel professionele hulp. Je huisarts kan je eventueel doorverwijzen.
- Dwing jezelf om het rustig aan te doen. Neem voldoende tijd om te ontspannen en te herstellen.
- Zoek steun in je directe omgeving (partner, familie, vrienden). Praten over je gevoelens kan opluchten.
- Leer vaardigheden die je sterker maken in de toekomst. Overweeg eventueel een cursus timemanagement, sociale vaardigheden, stressmanagement,… .
- Zet jezelf op de eerste plaats. Zorgen voor anderen kan pas wanneer je goed voor jezelf zorgt.
- Denk na over wat je echt belangrijk vindt in het leven. Schrijf de dingen op die je gelukkig maken. Maak een lijstje met je verwachtingen en dromen voor de toekomst en ga voor jezelf na op welke manier je deze kan waarmaken.
- Ga voor jezelf na of je nog gelukkig bent in je huidige job. Misschien is het tijd voor een nieuwe uitdaging.
- Sta open voor veranderingen.
- Maak meer tijd voor de dingen die je leuk vindt, ze geven je energie en maken je sterker.
- Leer negatieve gedachten beheersen.
- Leer omgaan met gevoelens van frustratie, angst en onzekerheid. Hiervoor kun jeu steun zoeken in je directe omgeving, maar ook professionele hulp kan hierbij nuttig zijn.
Lees meer
Lees minder
Wanneer ga ik best naar de huisarts?
Wees alert voor signalen die op stress en overspannenheid kunnen wijzen, zoals:
- vermoeidheid, uitputting;
- stemmingswisselingen;
- lichamelijke klachten;
- veranderderde houding ten opzichte van werkgever, collega’s en/of het werk.
Schakel tijdig professionele hulp in.
Lees meer
Lees minder